RekenCafé: een podcast en website over rekenen, rekenonderwijs en rekenproblemen

Projectoverzicht

Per valorisatieproject ontwikkelde Leerpunt een poster. Je vindt er ondermeer het onderwijsniveau, de doelgroep, de relevante thema’s, de doelstellingen en de valorisatieproducten.

Waarom een podcastreeks?

In deze podcastreeks wordt wetenschappelijke kennis over verschillende onderwerpen rond rekenen, rekendidactiek en rekenproblemen toegelicht en bediscussieerd met experts uit wetenschap en praktijk. Op deze manier werken de onderzoekers van het HOGENT Research Centre for Learning in Diversity aan sensibilisering en psycho-educatie om evidence-informed werken in de onderwijspraktijk te ondersteunen en te stimuleren.

Leerkrachten kunnen een krachtigere leeromgeving creëren voor hun leerlingen wanneer ze meer inzicht hebben in hoe kinderen leren. Psycho-educatie en het aanreiken van concrete handvaten zijn hierbij essentieel.

Binnen dit valorisatieproject stellen we daarom een reeks podcastafleveringen voor. Hierin lichten we wetenschappelijke kennis toe over verschillende onderwerpen rond rekenen, rekendidactiek en rekenproblemen. We gaan in gesprek met experts uit zowel de wetenschap als de praktijk.

Op deze manier wordt gewerkt aan de psycho-educatie en stimuleert men evidence-informed werken in de onderwijspraktijk.

Beluister hier de afleveringen

In elke aflevering wordt samen met een expert gesproken over een topic over rekenen en rekenonderwijs. Wil je meer weten over de ontwikkeling van rekenvaardigheden, de uitdagingen in het onderwijs horende bij rekenproblemen, sterke rekenaars, rekenangst? Beluister dan zeker deze evidence-informede reeks afleveringen.

Bijhorend kan je steeds terecht op de shownotes met resources, materiaal en good practices waarnaar verwezen wordt in de afleveringen.

Aflevering 1: Wat telt bij rekenen?

In deze aflevering staan we stil bij de essentiële bouwstenen van het rekenen. Wat telt écht in de eerste rekenjaren? We bespreken hoe jonge kinderen leren tellen, hoeveelheidsbegrip ontwikkelen en betekenis geven aan getallen en bewerkingen.

We gaan in op de rol van spel, taal, context en instructie bij het opbouwen van een stevig rekenfundament. Wat zie je als een leerling echt begint te begrijpen wat ‘meer’, ‘minder’ of ‘erbij’ betekent? En hoe begeleid je die ontwikkeling bewust en doelgericht in je klas?

Lien Peters en Charlotte Paulyn zoeken dit samen voor je uit. Lien is professor in de leerstoornissen aan UGent en is verbonden aan de onderzoeksgroep Ontwikkelingsdiversiteit. Zij werkt samen met Charlotte Paulyn aan het Research Centre for Learning in Diversity aan HOGENT. Charlotte is naast haar werk aan de HOGENT, zelfstandig logopediste in een groepspraktijk.

Aflevering 2: Eerste Hulp Bij Rekenproblemen

In deze aflevering gaan we in op een herkenbare maar vaak complexe uitdaging: wat doe je als een leerling vastloopt bij rekenen? Hoe herken je vroegtijdig rekenproblemen, en wat zijn effectieve eerste stappen om een kind weer op weg te helpen?

We verkennen hoe rekenproblemen zich kunnen uiten, welke signalen je als leerkracht serieus moet nemen, en het verschil tussen een rekenstoornis en een rekenprobleem. Ook staan we stil bij het belang van preventie, de rol van diagnostiek en het versterken van zelfvertrouwen bij leerlingen die rekenen als moeilijk ervaren.

We zoeken dit samen met Pol Ghesquière, professor Orthopedagogiek (met specialisatie in de leerstoornissen) aan KU Leuven uit.

Aflevering 3: ReDiCoDi-wat?

Wat doe je als een leerling niet mee kan in de klas? In deze aflevering duiken we in op het begrip ‘redelijke aanpassingen’ binnen het onderwijs. Wat houdt het precies in, voor wie geldt het, en hoe geef je hier als schoolteam op een haalbare én rechtvaardige manier invulling aan?

We verkennen de balans tussen maatwerk en haalbaarheid, tussen gelijke kansen en aangepaste ondersteuning. Wat vraagt dit van jou als leerkracht? Welke rol spelen ouders, zorgteams en het ondersteuningsnetwerk? En hoe blijf je in gesprek over wat redelijk is – pedagogisch, didactisch én organisatorisch?

Samen met Annemie Desoete zoeken we dit uit. Annemie was als professor verbonden aan UGent en Arteveldehogeschool. Ze heeft veel ervaring in onderzoek naar vroege kenmerken van leerstoornissen.

Aflevering 4: Meer dan rekenen alleen

In deze aflevering verdiepen we ons in de wereld van het rekenen – maar dan breder dan de sommen en oefeningen op papier. Rekenen is immers meer dan enkel cijfers en juiste antwoorden. 

We onderzoeken hoe rekenen verweven is met andere vaardigheden zoals taal, sociaal-emotioneel functioneren, executieve functies ... En waarom rekenproblemen vaak hand in hand gaan met andere ontwikkelingsproblemen. Hoe kunnen leerkrachten oog hebben voor het kind achter het cijferwerk? En waarom is dat zo belangrijk? 

Onze expert Petra Warreyn is als professor verbonden aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen aan de UGent. Daarnaast heeft zij heeft een grote interesse in onderzoek naar de vroege ontwikkeling van kinderen met een ontwikkelingsstoornis en kinderen met een verhoogde kans op problemen in de ontwikkeling en leerstoornissen.

Aflevering 5: Rekenknobbels

In deze aflevering staan we stil bij leerlingen met een sterk wiskundig inzicht: de rekenknobbels. Hoe herken je ze in de klas, wat hebben deze leerlingen nodig, en hoe voorkom je dat ze afhaken bij een aanbod dat te weinig uitdaging biedt? 

We verkennen hoe rekenknobbels zich kunnen uiten – soms opvallend, soms juist subtiel – en hoe je als leerkracht hun talenten gericht kunt stimuleren. Denk aan verdiepend aanbod, open opdrachten, en ruimte voor wiskundige creativiteit. Maar ook: hoe begeleid je sterke rekenaars zonder dat anderen uit beeld raken? 

Onze expert Bert De Smedt helpt ons hiermee verder. Bert is professor aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de KU Leuven. Hij onderzoekt hoe kinderen schoolse vaardigheden leren en welke neurobiologische factoren hierin een rol spelen. Het onderwerp ‘Rekenknobbels’ is niet onbekend voor hem. 

Aflevering 6: De Rekenstrijd

Rekenen lijkt voor sommige kinderen soms een eindeloze strijd. In deze aflevering staan we stil bij de beleving van leerlingen die het rekenen niet altijd even gemakkelijk vinden. Hoe voelt het om telkens weer fouten te maken, achter te lopen of het gewoon niet te begrijpen? Wat doet dat met het zelfbeeld, de motivatie en het leerplezier van een kind? 

We gaan samen met Tom De Niels op zoek naar verhalen van leerlingen én inzichten uit onderzoek om beter te begrijpen wat er schuilgaat achter die rekenmoeilijkheden. Tom is logopedist binnen het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen (COS) in Gent en is daarnaast zorgcoördinator basisonderwijs. Met zijn jaren ervaring en interesse in het onderzoek rond dit topic gaan we op zoek naar mogelijke antwoorden. 

Aflevering 7: Rekenangst

Rekenen roept niet bij alle leerlingen zelfvertrouwen op. In deze aflevering duiken we in het fenomeen ‘rekenangst’: de spanning, stress of zelfs paniek die sommige kinderen ervaren zodra het over getallen of sommen gaat.

Wat ligt hieraan ten grondslag? Hoe herken je rekenangst in de klas, ook bij leerlingen die het (nog) niet hardop zeggen? En vooral: wat kun je als leerkracht doen om die angst te doorbreken en rekenplezier (opnieuw) op te bouwen?

We bespreken samen met Delphine Sasanguie hoe houding, eerdere ervaringen, omgeving en verwachtingen een rol spelen, en welke aanpassingen een groot verschil kunnen maken. Delphine is onderzoekscoördinator van het Research Centre for Learning in Diversity aan HOGENT. Daarnaast heeft ze veel onderzoek gedaan over numerieke en wiskundige vaardigheden bij volwassenen en kinderen.