Zo maak je van evidence-informed werken een succes
Evidence-informed werken vraagt meer dan een goed model. Je hebt ook bijvoorbeeld een omgeving nodig die het mogelijk maakt. Er zijn een aantal fundamenten die het verschil maken.
1. Toegankelijk en betrouwbaar onderzoek
“Het gaat niet alleen over meer kennis, maar over de juiste kennis, op het juiste moment, in de juiste vorm afgestemd op de dagelijkse realiteit van het onderwijs.”
Toegang hebben tot hoogwaardig en relevant wetenschappelijk onderzoek is noodzakelijk om onderbouwde beslissingen te kunnen nemen en zo de praktijk en de leeromgeving te verbeteren.
Die toegang is niet altijd evident. Daarom tracht Leerpunt bijvoorbeeld alvast om zoveel mogelijk onderzoek toegankelijk te maken voor de onderwijspraktijk. Onder meer via toolkits, via links naar onderzoeken en via het ontwikkelen van leidraden en valorisatiematerialen.
Ook schoolbesturen kunnen tijd en middelen vrijmaken voor professionalisering en schooloverstijgende kennisdeling. Daarnaast kunnen ook onderzoekers en praktijkprofessionals zelf zeker hun steentje bijdragen om deze toegang tot onderzoek te faciliteren.
2. Lerende organisatie
“Een lerende organisatie is een schoolteam dat niet alleen onderwijs geeft, maar ook leert om onderwijs te maken.”
Evidence-informed onderwijs vraagt niet alleen dat we onze beslissingen onderbouwen, maar ook dat we bereid zijn om voortdurend te leren. Een school als lerende organisatie betekent dat alle teamleden de ruimte krijgen om te blijven leren en tijd, vertrouwen en structuur krijgen om te bouwen aan onderwijsverbetering.
4 pijlers die bijdragen aan het creëren van een lerend schoolklimaat:
1) Open leerklimaat
2) Kennisdeling stimuleren
3) Structureel reflecteren
4) Leren linken aan doelen
3. Bruggenbouwers
“Een bruggenbouwer is een verbindende professional die het team ondersteunt bij het samen (onder)zoeken, begrijpen, handelen en reflecteren."
Evidence-informed werken vraagt van onderwijsprofessionals dat ze hun beslissingen onderbouwen met inzichten uit verschillende bronnen. Dat is niet vanzelfsprekend. Bruggenbouwers kunnen de brug slaan tussen wetenschap en praktijk, kennis overbrengen én een leerproces op gang brengen. Het doel is om onderbouwde verandering te realiseren in functie van de leerlingen.
Met bruggenbouwers wordt evidence-informed werken een gedeeld leerproces, met impact op zowel klas- als schoolniveau. Bouw mee!
4. Leiderschap
“Leiderschap is het vermogen om als rolmodel te fungeren, belangrijke knopen door te hakken en hoge verwachtingen te hebben naar het team.”
Evidence-informed werken vraagt tijd, focus en gezamenlijke inspanning. De schoolleiding speelt dan ook een sleutelrol in het creëren van de voorwaarden waarin dit proces duurzaam kan verlopen.
Evidence-informed leiderschap is het aangeven van een richting die gedragen wordt door het hele team, én het creëren van ruimte waarin collega’s kunnen leren, onderzoeken, proberen en verbeteren. Een sterke schoolleiding neemt initiatief, toont een lerende houding en bouwt actief aan een schoolcultuur waarin kritisch denken, samenwerking en onderbouwde keuzes vanzelfsprekend worden.
Belangrijk is dat je consistent bouwt aan een omgeving waarin mensen zich uitgedaagd én gesteund voelen om te onderzoeken wat werkt.
5. Samenwerking
"Samenwerking maakt het mogelijk om complexe vragen gezamenlijk te begrijpen én gedragen antwoorden te ontwikkelen."
Samenwerking in evidence-informed onderwijs gaat over het bewust samenbrengen van verschillende perspectieven, expertises en ervaringen om sterker inzicht te krijgen in wat werkt, waarom en in welke context.
Complexe onderwijsuitdagingen vragen zelden om simpele antwoorden. Daarom is samenwerking geen luxe, maar een voorwaarde om tot onderbouwde en gedragen keuzes te komen.
Wanneer teamleden actief betrokken zijn in elke stap van het proces, groeit de kwaliteit van de keuzes en de gezamenlijke verantwoordelijkheid: collega’s nemen eigenaarschap op en voelen zich mee verantwoordelijk voor de uitvoering én het resultaat.
6. Competenties
Competenties omvatten kennis, vaardigheden en overtuigingen die nodig zijn om evidence-informed te werken. Het gaat om willen, kunnen én durven bijdragen aan onderbouwd onderwijs.
Evidence-informed werken wordt alleen mogelijk wanneer mensen samen ontwikkelen: in hun kennis over wat werkt, in hun vaardigheden om onderzoek en data te gebruiken en in hun overtuiging dat samen leren leidt tot betere beslissingen voor leerlingen. Die groei heeft betrekking op drie samenhangende dimensies: kennis, vaardigheden en overtuigingen.
Door systematisch te investeren in de competenties van het hele team, groeit niet alleen de kwaliteit van de keuzes, maar ook het draagvlak om ermee aan de slag te gaan. Competentieontwikkeling is dus geen bijzaak — het is de hefboom voor duurzame onderwijsverbetering.
Welke materialen helpen met evidence-informed werken?
Ondersteunende materialen om evidence-informed werken te ondersteunen zijn onder meer een poster, praatplaat en inspiratiegids.