Kennisagenda

De leerkrachten zijn op zoek naar concrete en haalbare methoden om effectief om te gaan met inclusie en diversiteit terwijl ze alle leerlingen vooruit helpen. Er zijn vragen over de effectiviteit van verschillende vormen van differentiatie, hoe om te gaan met specifieke onderwijsbehoeften zonder overal expert in te zijn en het effect van klasorganisatiemodellen.

Aan digitalisering valt ook in het onderwijs niet te ontsnappen. Er is veel interesse in in het effectief gebruik van digitale werkboeken, games in de les, en de integratie van Chat GPT. Tegelijk worden vragen gesteld over voordelen en valkuilen, effecten op motorische ontwikkeling en de leerwinst bij digitale methodes versus klassieke methodes.

Leraren zoeken handvaten om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften of in multiculturele contexten optimaal te ondersteunen. Dit thema heeft raakpunten met veel andere thema’s.

Welke vormen van feedback zijn het meest effectief om leerlingen te motiveren en het leerproces te verbeteren? En hoe geef je feedback concreet en opbouwend is, en gericht op vooruitgang?

Hoe stimuleer je zelfregulerend leren bij verschillende leeftijdsgroepen en hoe weet je dat de leerlingen de vaardigheden beheersen? Wat is de samenhang met executieve functies, en de rol van organisatie en structuur van de lesomgeving?

Leraren zijn benieuwd naar handvaten om leerlingen te motiveren voor STEAM en hun prestaties hierbinnen te bevorderen en het effectief kunnen inzetten van instructiestrategieën, beschikbare tijd en middelen voor dit doel. 

Onderwijsprofessionals stellen vragen over de algemene impact van ouderbetrokkenheid op het succes van een schoolloopbaan. Daarnaast is er veel interesse in effectieve aanpakken om ouderbetrokkenheid te verhogen, vooral in diverse en multiculturele contexten.

Over taalonderwijs leven zeer veel vragen over verschillende aspecten, zoals de technische vaardigheden, de link met meertaligheid en hoe tegemoet te komen aan diversiteit in de klas. Ook naar evaluatie en de effectiviteit van taaldidactieken wordt veel gevraagd.

Onderwijsprofessionals hebben vragen over de ontwikkeling van een lerende cultuur binnen scholen, waarbij professionalisering een centrale rol speelt. Ook is er nood aan om deze vaardigheden en kennis blijvend te verankeren, zoals via professionele leergemeenschappen.

Een ander belangrijk aspect binnen het thema ‘evidence-informed werken’ is de borging ervan binnen de school. Dit omvat datageletterdheid en het gebruik van data om effectieve (opvolg)metingen op te stellen en resultaten te interpreteren.

Tot slot geven onderwijsprofessionals aan dat betrokkenheid en samenwerking binnen en tussen scholen van groot belang is. Onderwijsprofessionals vragen zich af welke effectieve samenwerkingsvormen en communicatiestructuren kunnen worden opgezet om de duurzaamheid van bijvoorbeeld een vakgroepwerking te kunnen waarborgen.

De kennisagenda geeft leraren zicht op welke inhouden stelselmatig aan bod zullen komen op de website van Leerpunt en/of waar mogelijke webinars, events of congressen over zullen worden georganiseerd. Op die manier kan het leraren en onderwijsondersteuners ook helpen een focus te bepalen waarrond in de klas op een evidence-informed manier kan gewerkt worden.

Voor onderzoekers biedt de kennisagenda een overzicht van belangrijke kennisbehoeften die vanuit de praktijk naar voren komen. Verder draagt het ook bij aan het creëren van rust en voorspelbaarheid. Onderzoekers kunnen op deze manier een inschatting maken van waarrond oproepen zullen verschijnen gedurende een periode van drie jaar.

Voor deze doelgroep kan de kennisagenda inzicht geven in prioriteiten zodat zij materialen of professionalisering kunnen ontwerpen die aansluiten bij de belangrijkste thema’s en uitdagingen geïdentificeerd in onze kennisagenda.

Dit heeft twee redenen. Enerzijds, bepaalden we samen met verschillende onderwijspartners en leraren een prioritering in de tijd van de geïdentificeerde thema’s om te weten welke we eerst inhoudelijk zullen uitwerken.. Anderzijds zijn er ook organisatorische redenen. Door deze gespreide aanpak, krijgen alle thema’s de aandacht en opvolging die ze verdienen en kan Leerpunt de beschikbare tijd en middelen effectief én efficiënt inzetten.

Het is inderdaad zo dat diverse thema’s, zoals motivatie en welbevinden of differentiatie integraal deel uit maken van andere thema’s zoals taalonderwijs, wiskunde of STEAM. Dit betekent dat als er materialen ontwikkeld worden voor de meer ‘inhoudsgebonden’ thema’s mogelijks ook deze meer transversale thema’s reeds aan bod zullen komen. Daarnaast is het ook mogelijk dat een afzonderlijk deel wordt uitgewerkt specifiek over één overkoepelend thema, bijvoorbeeld: welke verschillende soorten motivatie zijn er? Wat zijn componenten van effectieve feedback over alle inhouden heen?

Leerpunt zal een duidelijk overzicht maken van welke kennis al voorhanden is binnen de thema’s in de kennisagenda. Welk wetenschappelijk onderzoek is al beschikbaar? Zijn er al concrete aanvullingen die de Toolkit kunnen ondersteunen die uit dit onderzoek voortvloeiden voor de onderwijspraktijk? Zijn er voorbeelden uit de praktijk?

Indien er nog weinig kennis beschikbaar is, kan verder onderzoek worden gestart. Als er concreet materiaal ontbreekt, kunnen oproepen tot valorisatie worden verspreid. Die hebben als doel om onderzoeksresultaten te vertalen naar bruikbaar en toegankelijk materiaal voor de klaspraktijk. Mist de onderwijspraktijk toepassingen van bepaalde thema’s in de Toolkit of leidraden in de klas of school, dan zullen praktijkverhalen worden ontwikkeld. Op deze manier vullen we de thema’s stelselmatig aan.

Als een thema dat momenteel voor jou heel belangrijk is nog niet in de kennisagenda werd opgenomen, betekent dit niet dat Leerpunt daar nooit materialen zal rond laten ontwikkelen. We blijven het onderwijsveld aanmoedigen om kennisvragen en -behoeften in te sturen via ‘vraagpunt’  op onze website. Zo kunnen we de kennisagenda steeds verder verfijnen. De kennisagenda laat ook ruimte toe voor ad-hoc onderzoek.